Ksylografia (innymi słowy Drzeworytnictwo), znana również jako drzeworyt, to technika druku reliefowego, która przez wieki odgrywała kluczową rolę w rozwoju poligrafii. Wykorzystując drewniane bloki jako matryce, umożliwiła produkcję masową ilustracji i tekstów, a jej wpływ widać po dziś dzień w nowoczesnych technologiach drukarskich, takich jak DTF czy UV.

Ksylografia, czyli technika druku na drewnie, polega na ręcznym wycinaniu obrazu w drewnianym bloku. W tej metodzie, artysta rzeźbi powierzchnię drewna, tworząc wypukłe elementy, które po nałożeniu farby przenoszone są na papier za pomocą niskiego ciśnienia. Jest to jedna z najstarszych form druku reliefowego, gdzie tusz nie wypełnia zagłębień, jak w przypadku innych technik, takich jak miedzioryt. Dzięki temu drewniane bloki są bardziej trwałe niż metalowe matryce i charakteryzują się charakterystycznym kontrastem bieli na czarnym tle.

Ksylografia zyskała na popularności w Europie w XV wieku, gdzie była stosowana do ilustracji książek i tworzenia grafik. Jednak prawdziwą rewolucję w tej technice przyniósł Thomas Bewick pod koniec XVIII wieku. Zamiast używać tradycyjnych narzędzi do rzeźbienia drewna, takich jak noże, Bewick zastosował rylce, co pozwoliło na tworzenie delikatnych, precyzyjnych linii. Ponadto, zaczął używać twardego drewna końcowego, co zwiększyło trwałość bloków i umożliwiło tworzenie bardziej szczegółowych obrazów. Ta innowacja umożliwiła drukowanie dużych ilości ilustracji bez znacznej degradacji jakości.

Na początku XIX wieku, dzięki ksylografii, rozwój ilustracji przyspieszył, a drewniane bloki były łatwo integrowane z ruchomym drukiem typograficznym. Umożliwiało to masową produkcję książek, gazet i czasopism z ilustracjami, które były dostępne na szeroką skalę. Dzięki temu technika ksylografii przyczyniła się do rozwoju literatury popularnej i edukacyjnej, a także do wzrostu znaczenia grafiki w codziennym życiu. W połączeniu z postępem mechanicznym w dziedzinie prasy drukarskiej, ksylografia umożliwiła drukowanie tysięcy kopii stron z ilustracjami w krótkim czasie.

Chociaż ksylografia straciła na znaczeniu wraz z rozwojem nowych technik, jej wpływ jest widoczny w wielu współczesnych technologiach druku. Techniki takie jak DTF (Direct to Film) czy UV, które pozwalają na precyzyjne nanoszenie obrazów na różne powierzchnie, korzystają z zasady druku reliefowego, podobnie jak ksylografia. Nowoczesne plotery ekosolwentowe, dzięki precyzji i trwałości, nawiązują do tradycyjnych technik, jednocześnie wykorzystując zaawansowaną technologię.