Blog

Image

Sutra Diamentowa. Początek druku i poligrafii na świecie

Sutra Diamentowa, znana jako najstarsza datowana drukowana książka na świecie, to nie tylko kluczowy tekst buddyzmu Mahayana, ale także przełomowe osiągnięcie w historii druku. Odkryta w jaskiniach Mogao w Chinach, stanowi dowód na rozwój technik poligraficznych już w IX wieku. Poznaj jej fascynującą historię i wpływ na kulturę oraz rozwój drukarstwa.

Najstarsza datowana drukowana książka

Sutra Diamentowa, znana także jako Vajracchedikā Prajñāpāramitā Sūtra, to jedna z najważniejszych ksiąg buddyzmu Mahayana, a także najstarsza datowana drukowana książka na świecie. Jej chińska wersja, odnaleziona w jaskiniach Mogao w Dunhuang, została wydrukowana 11 maja 868 roku, co czyni ją nie tylko arcydziełem duchowym, ale również przełomowym osiągnięciem w historii druku i poligrafii.

Odkrycie w Dunhuang. Skarb starożytnej wiedzy

W 1900 roku chiński mnich taoistyczny Wang Yuanlu odkrył skarbnicę starożytnych rękopisów w jaskiniach Mogao, w tym unikatową kopię Sutry Diamentowej. Została ona sprzedana brytyjskiemu archeologowi Aurel Steinowi w 1907 roku, a obecnie znajduje się w British Library. Jej niezwykła wartość nie ogranicza się jedynie do treści duchowych – to także pierwszy znany przykład drukowanego dzieła, które było przeznaczone do darmowej dystrybucji, zgodnie z kolofonem* na końcu zwoju.

*notka informacyjna umieszczana na ostatniej stronie tekstu w starych rękopisach i drukach (źródło: SJP)
Sutra Diamentowa

Sutra Diamentowa

Sutra Diamentowa a rozwój druku

Sutra Diamentowa jest przykładem wczesnego druku drzeworytniczego, który polegał na wycinaniu tekstu i obrazów na drewnianych blokach, a następnie przenoszeniu ich na papier. Ten proces, choć pracochłonny, umożliwiał masową produkcję tekstów, co zrewolucjonizowało przekaz wiedzy w Chinach i stało się fundamentem dla rozwoju druku na całym świecie. W przypadku Sutry Diamentowej, technika ta posłużyła nie tylko do zachowania ważnych nauk buddyjskich, ale także do ich szerokiego rozpowszechnienia.

Kumarażiwa i jego wpływ na tłumaczenie Sutry

Pierwsze chińskie tłumaczenie Sutry Diamentowej zostało dokonane przez Kumarażiwię w 401 roku. Jego tłumaczenie stało się najbardziej cenioną wersją Sutry, a właśnie na jego podstawie powstała kopia z Dunhuang. Język użyty przez Kumarażiwię cechował się płynnością i elegancją, co sprawiło, że jego tłumaczenie stało się najbardziej rozpowszechnioną wersją tej sutry w Chinach. Dzięki temu tekst mógł dotrzeć do szerokiego grona odbiorców, wpływając na rozwój buddyzmu w całej Azji Wschodniej.

Sutra Diamentowa
pierwsza strona Sutry Diamentowej

Sutra Diamentowa w kulturze buddyjskiej

Sutra Diamentowa odegrała kluczową rolę w kształtowaniu buddyzmu w Chinach, Japonii, Korei i Wietnamie. Była nie tylko powszechnie studiowana, ale także recytowana i kopiowana jako akt religijnej pobożności. W końcu dynastii Tang (907 rok) istniało ponad 80 komentarzy do tej sutry, z których wiele przetrwało do dziś. Jej wpływ na kulturę buddyjską był tak znaczący, że stała się centralnym tekstem w tradycji Chan (Zen) – na przykład w biografii Huinenga, szóstego patriarchy tej szkoły.

Znaczenie Sutry Diamentowej dla rozwoju drukarstwa

Odkrycie i analiza Sutry Diamentowej podkreślają jej znaczenie jako przełomowego momentu w historii drukarstwa. Fakt, że jest to najstarsza datowana drukowana książka, świadczy o zaawansowanym poziomie technologii druku w Chinach już w IX wieku, które dziś rozwija nasz partner, producent takich maszyn wielkoformatowych jak X6090 czy XJ2000 - firma Xenons, z którą dumnie współpracujemy. To także dowód na to, że techniki drukarskie były już wtedy na tyle rozwinięte, aby umożliwić masową produkcję tekstów religijnych, co miało ogromny wpływ na ich szerokie rozpowszechnienie i dostępność.

Sprawdź także pozostałe wpisy na naszym blogu!

Sutra Diamentowa dziś

Dziś Sutra Diamentowa jest przechowywana w British Library, gdzie można podziwiać jej piękno i precyzję wykonania. Dzięki nowoczesnym technologiom konserwacji i digitalizacji, każdy może zapoznać się z tym unikatowym dziełem online, co dodatkowo podkreśla jej wartość jako nie tylko duchowego, ale także kulturowego i historycznego artefaktu.

Sutra Diamentowa to nie tylko tekst religijny, ale także milowy krok w rozwoju ludzkiej cywilizacji. Jej drukowana wersja z Dunhuang otwiera nowy rozdział w historii druku, który do dziś pozostaje fundamentem współczesnej poligrafii.

Filip Horoszczuk
Filip HoroszczukAsystent ds. marketinguTen adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Twórca cyklu "Historia druku".